İsteklinin Teklif Yapısı İle Yaklaşık Maliyet Arasında Yüzde 90 İla 110 Arasında Uyumluluk Olması Halinde Puan Alınacağına Dair Düzenlemesi Rekabet İlkesine Aykırlık Taşımamaktadır

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/308732 İhale Kayıt Numaralı “Mbb Sınırları İçerisinde Bulunan Muhtelif Cd – Bulvar ve Sokaklarda Altyapı, Sanat Yapıları, Katlı Kavşak (H O Merzeci – Nevit Kodallı Cd Kesişimi, Turgut Özal Bulvarı – H O Merzeci Bulv Kesişimi) Köprü (Tarsus Berdan Çayı Üzeri) ve Yol Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Mersin Büyükşehir Belediyesi Yol Yapım Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı tarafından 12.07.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Mbb Sınırları İçerisinde Bulunan Muhtelif Cd – Bulvar ve Sokaklarda Altyapı, Sanat Yapıları, Katlı Kavşak (H O Merzeci – Nevit Kodallı Cd Kesişimi, Turgut Özal Bulvarı – H O Merzeci Bulv Kesişimi) Köprü (Tarsus Berdan Çayı Üzeri) ve Yol Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Mehmet Ali Ünal İnş. Taah. Mad. San. ve Tic. A.Ş.nin 18.06.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.06.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 05.07.2021 tarih ve 31053 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 05.07.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1161 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

…

2) İdari Şartname’nin 35.1.1’inci maddesi düzenlemeleri gereğince, 10 adet iş kalemi için teknik fiyat nitelik puanlaması şartı getirildiği, teknik fiyat nitelik puanlamasından istekli tarafından puan alınabilmesi için, istekli tarafından iş kalemine teklif edilen birim fiyatın toplam teklif bedeline oranının, idarenin aynı iş kalemi için tespit ettiği birim fiyatın toplam yaklaşık maliyete oranının %90’ı ile %110’u aralığında olması gerektiği, ancak anılan düzenlemede yer verilen puanlama modeli tamamen idarenin iş kalemleri için oluşturduğu analizler ve bu analizler ile tespit edilen yaklaşık maliyete endeksli olduğundan, idarenin analizlerini hangi resmi kurum pozlarını kullandığı veya idarece yapılan piyasa araştırması neticesinde ortaya çıkan birim fiyatların önem arz ettiği, böylece isteklinin teklif bedeli ile idarenin yaklaşık maliyetinin karşılaştırılması suretiyle yapılacak değerlendirmenin isteklinin teklif bedelini kendi koşulları ve piyasa şartlarına göre değil idarece hesaplanan yaklaşık maliyete göre oluşturmasına neden olacağı, bu durumun ihalede rekabet ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerine aykırı olduğu, yaklaşık maliyetin gizli tutulduğu ve yaklaşık maliyet hesabında kullanılan analizlerin isteklilerle paylaşılmadığı dikkate alındığında istekliler tarafından yaklaşık maliyet esas alınarak teklif hazırlanmasının tamamen tahmine dayalı olacağı, sağlıklı bir teklif hazırlanamayacağı, idarece %90’ı ile %110 aralığında belirlenen teklif oranı ile isteklilerin iş kalemlerine ilişkin teklif aralıklarının sınırlandırıldığı, dolayısıyla işin piyasa koşullarına göre daha uygun fiyattan yapılmasının önüne geçildiği, rekabetin engellendiği, idarenin yaklaşık maliyetini tahmin etmenin ihalenin amacı ve konusu olmaması gerektiği, KGM tarafından gerçekleştirilen ihalelerde benzer fiyat dışı unsur düzenlemelerine yer verildiği, ancak anılan düzenlemeler kapsamında ihale dokümanında, idarece iş kalemlerine ilişkin olarak gerçekleştirilen asgari ve azami oranlara yer verildiği için idarece belirlenen iş kaleminin birim fiyatı ile yaklaşık maliyeti tahmin etme veya bilinmesine gerek kalmadan isteklilerce sağlıklı tekliflerin oluşturulabildiği, bu sebeplerle itirazen şikayete konu ihalede uygulama konusu olan fiyat dışı unsur düzenlemesinin mevzuata aykırı olduğu,

…

Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde, ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceğine yönelik düzenlemelere yer verilmiştir.

Anılan Şartname’nin 35’inci maddesi düzenlemeleri incelendiğinde, istekliler tarafından sunulan tekliflerin değerlendirilmesinin “teklif fiyatı” ile “kalite ve teknik değer nitelik” olmak üzere iki kısımda gerçekleştirileceği, her iki kısma ilişkin puanlamanın 50 tam puan üzerinden gerçekleştirileceği, “Kalite ve teknik değer nitelik” kısmında puanlamanın 3 başlık altında gerçekleştirileceği, bu başlıklardan ilkinin “İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması” olduğu ve başlığa ilişkin tam puanın 30 puan olduğu, ikinci başlığın “Deneyim Puanlaması” olduğu ve başlığa ilişkin tam puanın 19 puan olduğu, üçüncü başlığın “Kendi Malı Tesise Ait Nitelik Puanı” olduğu ve başlığa ilişkin tam puanın 1 puan olduğu anlaşılmıştır.

 “İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması”  başlığı incelendiğinde, isteklilerin “İş Kalemleri Bazında Teklif Fiyat Nitelik Puanlaması”  başlıklı fiyat dışı unsurdan puan alabilmesi için ihale dokümanında belirlenen 10 iş kalemi için teklif ettikleri tutarın, isteklinin toplam teklif bedeline oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının  %90 – %110 aralığında (%90 ve %110 dahil) kalması gerektiği, isteklilerin her bir iş kalemi için alacakları puanlara tabloda yer verildiği, isteklilerin teklif oranlarının %90 – %110 aralığı dışında kalan iş kalemleri için ise puan alamayacakları anlaşılmıştır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53.3’üncü maddesinde yer alan ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenmesi ile ilgili açıklamalar kapsamında “ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla isteklinin teklifi ile yaklaşık maliyet yapısının birbiri ile uyumu” gibi hususların fiyat dışı unsur olarak belirlenebileceği anlaşılmaktadır. Anılan Tebliğ açıklamasında, fiyat dışı unsur olarak ihale konusu işi oluşturan bileşenler itibarıyla, yaklaşık maliyetin yapısı ile istekli/isteklilerin tekliflerinin yapısının birbiri ile uyumundan bahsedilmekte olup, cümlede geçen “ihale konusu işi oluşturan bileşenler” ifadesinden bir yapım işini oluşturan “iş kalemleri”nin anlaşılması gerekmektedir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin söz konusu maddesinde yer alan düzenleme ile amaçlanan, 4734 sayılı Kanun’un 40’ıncı maddesinde düzenlenen fiyat dışı unsurun, ihale konusu işin beklenen kaliteye uygun olarak gerçekleştirilmesini ve özellikle yapım işleri ihalelerinde işin erken tasfiye edilmesi suretiyle kaynakların verimli kullanılması ilkesinin muhtemel ihlallerini engelleyecek şekilde etkin kullanımını sağlamaktır. Bu bağlamda, yapım işi ihalelerinde bazı isteklilerin birim fiyat üzerinden teklif alınan iş kalemlerinden özellikle işin niteliği itibarıyla miktarı işin devamı sırasında büyük değişkenlik gösterebilecek olan kazı yapılması gibi alt yapıya ilişkin iş kalemlerinin birim fiyatını yaklaşık maliyete oranla çok yüksek, diğer iş kalemlerinin birim fiyatını ise çok düşük belirledikleri, bunun sonucunda ihalenin bu şekilde teklif veren isteklinin üzerinde kalması halinde, işin gerçekleştirilmesi aşamasında yüksek birim fiyat teklif edilen iş kalemlerindeki miktar artışı nedeniyle sözleşme bedelinin büyük kısmının bu iş kalemlerine karşılık olarak ödendiği, bu durumun sözleşme konusu iş kapsamındaki bazı imalatlar gerçekleştirilmeden işin tasfiye edilmesi sonucunu doğurduğu ve bu suretle kamu hizmetlerinin gecikmesine ve kaynakların verimli kullanılamamasına neden olduğu görüldüğünden, söz konusu Tebliğ düzenlemesi ile yaklaşık maliyet içerisindeki idarece belirlenen her bir iş kaleminin yaklaşık maliyetteki oranı ile isteklinin teklifindeki aynı iş kalemlerinin her birinin isteklinin teklif fiyatına oranının karşılaştırılmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.

Bu çerçevede, idarece yapılan düzenleme incelendiğinde, ihale dokümanında belirtilen 10 adet iş kalemi için “istekli tarafından teklif edilen o iş kalemi tutarının, isteklinin toplam teklif bedeline oranının; aynı iş kalemlerinin yaklaşık maliyetteki bedellerinin toplam yaklaşık maliyete oranının  %90- %110 aralığında (%90 ve %110 dahil) kalması” durumunda isteklilere puan verileceğinin öngörüldüğü, bu puanlama kriteri ile ilgili iş kalemleri için teklif edilecek tutarın, isteklinin toplam teklifi içerisindeki ağırlık oranının idarece hazırlanan yaklaşık maliyette aynı iş kaleminin toplam yaklaşık maliyetteki ağırlık oranı arasında uyumluluk arandığı, yapılan düzenlemenin, iş kalemleri için teklif edilecek fiyatları, yaklaşık maliyete yakınlaşmaya yönlendirmekten ziyade, isteklinin teklif yapısı ile yaklaşık maliyet arasında %90 ile %110 arasında uyumluluk olması halinde puan alınacağına yönelik olduğu anlaşılmıştır. Bu itibarla, iddia konusu düzenlemenin, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 53.3’üncü maddesinde yer alan açıklama ve bu maddenin genel gerekçesinde belirtilen konularla uyumlu olduğu, idarenin iş tamamlanmadan sözleşmenin tasfiye edilme riskini azaltmak için bu düzenlemeye gittiği, anılan haliyle de etkinlik, verimlilik ve teknik değer kriterlerinin sağlandığı görüldüğünden, iddia konusu doküman düzenlemesinin mevcut haliyle mevzuata aykırı olarak değerlendirilemeyeceği ve başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.