İdarenin İhtiyacını Tanımlamadaki Takdir Yetkisinin Mevzuat Hükümleri Çerçevesinde Kullanılması Gerektiği
Karar Tarihi : 21.10.2020
Karar No : 2020/UM.II-1734
İHALEYİ YAPAN İDARE:
Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı,
BAŞVURUYA KONU İHALE:
2020/481556 İhale Kayıt Numaralı “Karla ve Buzla Mücadele Çalışmalarında Kullanılmak Üzere Göl Tuzu Alım İşi” İhalesi
KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:
Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı tarafından 21.10.2020 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karla ve Buzla Mücadele Çalışmalarında Kullanılmak Üzere Göl Tuzu Alım İşi” ihalesine ilişkin olarak Demirtuz İnş. Mad. San. ve Tic. A.Ş.nin 24.09.2020 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 25.09.2020 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 30.09.2020 tarih ve 43358 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 30.09.2020 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.
Başvuruya ilişkin olarak 2020/1507 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.
KARAR:
Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, 21.09.2020 tarihinde ilan edilen başvuruya konu ihalenin “karla ve buzla mücadele çalışmalarında kullanılmak üzere göl tuzu alım işi” olduğu, söz konusu işin gerçekleştirilmesi için ihale kapsamında alımı yapılacak malın, sadece göl tuzu olarak belirlenmesinin Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkelere aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki; Karayolları Teknik Şartnamesi’nin 523’üncü kısmında tanımlanan yol tuzunun; deniz, göl ve kaya tuzu olarak tarif edildiği, ancak söz konusu ihalede kaya tuzunun ve deniz tuzunun göz ardı edildiği, bu sebeple ihalede rekabet ortamının oluşmasının mümkün olmadığı, bu durumda, ihalenin yüksek bedel ile sonuçlanacağı ve idarenin zarara uğratılacağı, Türkiye’de göl tuzu üreticisi sayısının az olması nedeniyle, söz konusu üreticilerin aralarında tekel oluşturduğu, ihalenin mevcut haliyle gerçekleştirilmesi durumunda, teklif verecek az sayıda isteklinin anlaşmalı olarak ihaleyi birinin üzerinde bırakacağı, ayrıca, itirazen şikâyete eklenen Ankara Üniversitesi’nden alınan görüş yazısında belirtildiği üzere, genellikle yer altı madenciliği ile çıkartılan kaya tuzunun nemsiz ortamlarda üretilmesi dolayısıyla, göl ve deniz tuzuna göre daha az oranda nem miktarına sahip olduğu, kaya tuzunun yolun asfalt stabilizasyonuna daha az zarar verdiği ve göl ve deniz tuzuna nazaran daha uzun süreler buzlanmayla mücadele ettiği, yol tutuşunun sağlanması açısından daha verimli olduğu, ihale konusu işte göl tuzu veya deniz tuzunun kullanılmasının kaya tuzuna göre daha maliyetli olduğu, diğer idareler tarafından yapılmış olan benzer ihaleler incelendiğinde, kaya tuzunun dâhil olduğu ihalelerin daha düşük bedelle sözleşmeye bağlandığı, bu sebeplerle, idarece ihale konusu işi gerçekleştirmek üzere deniz ve kaya tuzu teklif eden isteklilerin de ihaleye katılımını sağlayacak şekilde ihale dokümanında değişiklik yapılması gerektiği iddiasına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. …” hükmü,
Anılan Kanun’un “Teknik Şartname” başlıklı 12’nci maddesinde “… İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin teknik kriterlerine ihale dokümanının bir parçası olan teknik şartnamelerde yer verilir. Belirlenecek teknik kriterler, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olacak, rekabeti engelleyici hususlar içermeyecek ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlayacaktır. …” hükmü yer almaktadır.
İhale konusu işe ait İdari Şartname’nin 2’inci maddesinde “İhale konusu alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu malın;
a) Adı: Karla Ve Buzla Mücadele Çalışmalarında Kullanılmak Üzere Göl Tuzu Alım İşi
b) Varsa kodu:
c) Miktarı ve türü: 75.000 Ton Tuz satın alınmasını kapsar. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır.
ç) Teslim edileceği yer: Ankara ili sınırları içerisinde bulunan (Şerefli Koçhisar, Bala, Elmadağ, Kalecik, Çubuk, Akyurt, Kızılcahamam, Çamlıdere, Kazan, Güdül, Beypazarı, Nallıhan, Ayaş, Polatlı, Haymana, Çankaya, Güvercinlik Şantiye, Mamak Şantiye, Pursaklar Şantiye) stok sahalarına teslim edilecektir.
d) Bu bent boş bırakılmıştır.” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasında “Kış mevsiminde trafik güvenliğini artırarak yolları trafiğe açık halde tutmak için buzlanmış kar, donmuş yağmur vb. etkilere karşı yollarda buzlanmayı önleyici olarak kullanılan eritme maddelerini (Göl Tuzlarını) tanımlar.” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “İşin Kapsamı” başlıklı 6’ncı maddesinde “Bu iş, Sipariş Cetvelinde miktarları, bu şartnamede teknik özellikleri verilen miktarlarda Göl Tuzu satın alınması işi.
Aynı Şartname’nin “Göl Tuzuna Ait Teknik Özellikler” başlıklı 8’inci maddesinde “İstenilen Göl Tuzu beyaz renkte, kuru, iri taneli, bağdaşık (homojen) görünümde ve elle sıkıştırıldığında Kristal halinde olmalıdır. Ancak elle sıkıştırıldığında topaklaşma görülmemeli, gevşek ve akıcı olmamalı, gözle görülebilir yabancı madde içermemelidir.
8.2.15.000 Ton Göl Tuzu 25’er kg’lık lamineli standart çuvallar ile teslim edilecektir. Paketler Tablo: 1’deki özelliklerde olacaktır.
8.3.Çuvallar sızmadan muhafaza edilmesini sağlayacak özellikte olup, çuvalın ağız dikişi yapılarak sabitlenip, su ve nem geçirmez özellikte olacaktır. Ayrıca çuvalların her iki yüzüne “ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ve PARA İLE SATILMAZ” yazıları, görünür ve ortalı olacak şekilde uygun punto ve karakterde yazılacaktır. Söz konusu yazı siyah renkte olacaktır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden; idarelerin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirecekleri ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, ayrıca, idarece ihale konusu edilen alıma ilişkin teknik kriterlerin Teknik Şartname’de düzenleneceği ve bu kriterlerin verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliğini sağlaması gerektiği anlaşılmaktadır.
…
Başvuru sahibinin itirazen şikâyetine eklediği, Ankara Üniversitesi’nden karayollarının tuzlanması için kullanılacak tuzların özelliği hakkında bilgi talep etmesi üzerine, ilgili kurum tarafından düzenlenen yazı incelendiğinde; bahse konu yazıda, yol tuzlarının taşıması gereken genel şartların belirtildiği, bu şartları sağlayan tuzlardan kaynağına bakılmadan ekonomik olanın tercih edilmesi gerektiğinin ve söz konusu iş kapsamında ikinci kalite tuzların kullanılmasının daha ekonomik olduğunun ifade edildiği, idarelerin bahse konu alımlarında kendi ihtiyaçlarına göre, ilgili işe ait Teknik Şartname’yi oluşturması gerektiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Yine, başvuru sahibinin itirazen şikâyetine konu ettiği iddialarına dayanak gösterilen, Karayolları Teknik Şartnamesi’nin “Kar ve Buz Mücadelesinde Kullanılacak Katı Tuzlar” başlıklı 523’üncü kısmı incelendiğinde; bahse konu iş kapsamında kullanılabilecek tuzların “doğal tortulardan elde edilen kaya tuzu, göl tuzu ve deniz tuzu” olarak tanımlandığı ve bu tuzların taşıması gereken genel, fiziksel ve kimyasal özelliklere yer verildiği anlaşılmaktadır.
Başvuru sahibinin şikâyetine verilen cevapta; idarece, daha önceki yıllarda gerçekleştirilen benzer nitelikteki ihalelerin mukayese edildiği ve bunun sonucunda, ihale kapsamında alımı yapılacak göl tuzunun diğer seçeneklere göre paketlenmesi, stoklanması, taşınması yönleriyle ve görsel ve fonksiyonel özellikleriyle, daha etkili ve verimli olduğunun belirlendiği ifade edilmektedir.
İdarenin ihaleye konu edilen ihtiyacını tespit etmesi noktasında, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun şekilde kullanması şartıyla takdir yetkisinin bulunduğu, idarece bahse konu yetki kullanılırken, Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde sayılan temel ilkeler dikkate alınarak karar verilmesi gerektiği,
Bu çerçevede; idarenin, başvuruya konu ihale kapsamında alımı yapılacak malı, göl tuzu olarak belirlemesiyle ihtiyacının tespiti hususunda takdir yetkisini kullandığı, başvuru sahibinin şikâyetine verilen cevapta da ifade edildiği üzere, idarece, bahse konu malın paketlenmesi, stoklanması, taşınması, görsel ve fonksiyonel özellikleri açısından başvuru sahibinin iddiasına konu edilen diğer tuzlara göre daha etkili ve verimli bulunduğu anlaşıldığından, ihale konusu mal alımının göl tuzu olarak belirlenmesi yönündeki idari işlemde hukuka aykırılık bulunmamıştır.
Diğer taraftan; başvuru sahibinin iddia ettiği üzere, bahse konu sektördeki firma sayısının az olması nedeniyle, ihaleye verilecek teklif sayısının da az olacağı esas alınarak ihalede rekabetin sağlanıp sağlanmadığına yönelik bir değerlendirme yapılamayacağı tespit edilmiştir.
Sonuç olarak, aktarılan değerlendirmeler ışığında, idarenin ihtiyacını tanımlamadaki takdir yetkisinin mevzuat hükümleri çerçevesinde kullanıldığı tespit edildiğinden; başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.