Yaklaşık Maliyet Hesaplamalarında Eksiklik ve Hatalar Bulunduğu İddiası

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2021/347308 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü 23(Manisa), 24(İzmir) ve 29(Ayvalık) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım İle Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından 29.07.2021 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü 23 (Manisa), 24 (İzmir) ve 29 (Ayvalık) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi” ihalesine ilişkin olarak Kumsal Petrol Maden Taah. İnş. Tic. Ltd. Şti.nin 09.08.2021 tarihinde yaptığı şikâyet başvurusunun, idarenin 13.08.2021 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibince 23.08.2021 tarih ve 38477 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 23.08.2021 tarihli dilekçe ile itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur

Başvuruya ilişkin olarak 2021/1377 sayılı itirazen şikâyet dosyası kapsamında yapılan inceleme neticesinde esas inceleme raporu tanzim edilmiştir.

KARAR:

Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1) İşin anahtar teslimi götürü bedel teklif verilen kısmına ilişkin olarak, CTP ve trafik ekip araçları, acil durum ekip aracı, kanal kazıcılı yükleyici, lastik tekerlekli yükleyici ve ön süpürgeli kamyon gibi araçlara ilişkin maliyetlere yaklaşık maliyet hesabında yer verilmediği, bunlara ilişkin maliyetlerin kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış rayiçlerden faydalanılarak öngörülmüş olması halinde ise çift kabinli kamyon-kamyonet ile ön süpürgeli veya CTP takma aparatlı kamyonların idarece istenilen özellikleriyle rayiçlere konu araç özelliklerinin örtüşmediği, 1 km için öngörülen araç miktarlarının toplam yol ağı uzunluğu ile çarpılarak bulunan idarenin yaklaşık maliyet hesabına esas araç sayıları ile ihalede istenilen araç sayılarının uyumlu olmadığı; yine ihale dokümanında işin bahse konu kısmı için oluşturulan 18 kişilik ekibin çalıştırılmasının öngörüldüğü, ancak saatlik işçilik miktarlarının yaklaşık maliyet hesabına esas toplam işçilik miktarını yansıtmadığı,

…

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1) Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasında“…Yaklaşık maliyet: İhale onay belgesi düzenlenmeden önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak, katma değer vergisi (KDV) hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale konusu işin öngörülen bedelini,

…

ifade eder.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyet hesabına esas fiyat ve rayiçlerin tespiti” başlıklı 10’uncu maddesinde “(1) İdarelerce, ihale konusu işin yaklaşık maliyetine ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde;

…

b) Kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat ve rayiçler,

c) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenerek yayımlanmış fiyat ve rayiçler,

…

d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı rayiç ve fiyat tespitleri,

esas alınır.

(2) İdareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyat ve rayiçlerin tespitinde (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyat ve rayiçlerin birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.

(3) İşin bütünü, iş grubu, iş kalemi ve malzeme rayici bazında yapılacak piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinde; iş, imalat ve/veya malzemenin yapımcılarından, üreticilerinden, ana bayilerinden, toptancılarından, yetkili satıcılarından ve satıcılarından fiyatlar veya proforma faturalar alınmak ve gerekli karşılaştırmalar yapılmak suretiyle uygun fiyatlar belirlenir. Tereddüt edilen fiyatların gerçek piyasa rayiçlerine uygun olup olmadığı hususu Ticaret ve/veya Sanayi Odalarından alınacak yazılı rayiçlerle netleştirilir.

(4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu, iş kalemi veya malzemenin ayrıntılı özellikleri ve standardına yer verilir, fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar Katma Değer Vergisi hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaları dikkate alınmaz.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Teknik şartname” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasında “(1) İşin teknik ayrıntıları ve şartları ile projesini de kapsayan teknik şartnameler hazırlanarak ihale dokümanına dahil edilir. Teknik şartnamelerde belirlenecek teknik kriterlerin, verimliliği ve fonksiyonelliği sağlamaya yönelik olması, rekabeti engelleyici hususlar içermemesi ve bütün istekliler için fırsat eşitliği sağlaması zorunludur.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru konusu ihaleye ait İdari Şartname’nin 2’nci maddesinde;

“a) Adı: Karayolları 2 Bölge Müdürlüğü 23(Manisa), 24(İzmir) ve 29(Ayvalık) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi

…

c) Miktarı (fiziki) ve türü: 1095 gün süre ile 23.(Manisa), 24.(İzmir) ve 29.(Ayvalık) Şube Şeflikleri Yollarında Rutin Yol Bakım ve Onarım ile Kar ve Buz Mücadelesi Yapım İşi

…

ç) Yapılacağı yer:23.(Manisa),24.(İzmir) ve 29.(Ayvalık) Şube Şeflikleri Sorumluluk Ağındaki Yollarda” düzenlemesine yer verilmiştir.

Karma teklif alınmak suretiyle gerçekleştirilen ihalede teklif mektubunun; anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan “KGM/BAKIM Muhtelif bakım ve trafik güvenliği işlerinin yapılması 5600 km/yıl” pozu ile birim fiyat teklif alınan 15 poz kaleminden oluştuğu görülmektedir.

Özel Teknik Şartname’nin “Makine Parkı ve Ekip Listesi” başlıklı 6’ncı maddesinde “23.(Manisa), 24.(İzmir)  ve 29.(Ayvalık) şube şeflikleri Kgm/Bakım “Muhtelif Bakım ve Trafik Güvenliği İşlerinin Yapılması” İşi İçin Sözleşme Süresi Boyunca Bulundurulacak Makina Parkı Çizelgesi

…

Her Yıl Yaz Döneminde 1 Nisan –30 Kasım arasında İşyerinde Bulundurulması Gereken Asgari Makine, ekipman ve Personel

23.(Manisa) , 24.(İzmir) ve  29.(Ayvalık) Şube Yollarında Rutin Bakım Onarım  İşleri Asgari Makine Parkı Listesi:

       Aşağıda yer alan makine, ekipman ve personelin işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar her yıl 1 Nisan tarihinde başlayıp 30 Kasım tarihi bitimine kadar işyerinde bulundurması zorunludur.

…

Her Yıl Kış Döneminde 1 Aralık – 31 Mart arasında İşyerinde Bulundurulması Gereken Asgari Makine, ekipman ve Personel

 23.(Manisa) , 24.(İzmir) ve  29.(Ayvalık) Şube Yollarında Rutin Bakım Onarım İşleri Asgari Makine Parkı Listesi:

Aşağıda yer alan makine, ekipman ve personelin işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar her yıl

23.(Manisa) Şube 1 Aralık tarihinde başlayıp 31 Mart tarihi bitimine,

24. (İzmir) Şube  1 Aralık tarihinde başlayıp 1 Mart tarihi bitimine,

29.(Ayvalık) Şube 1 Ocak tarihinde başlayıp 1 Mart tarihi bitimine kadar işyerinde bulundurması zorunludur.

…

Not :

1. Tabloda yer alan makinelere takılacak olan her türlü ataşman ve ekipmanın imal edildiği yıl, takılı olduğu makinenin asgari model yılından eski olmayacaktır.

2. Her iki döneme ait Rutin Yol Bakım ve Onarım işleri makine ekipman ve personel tablosunda yer alan sayılar asgari sayılar olup iş yoğunluğuna göre dönemsel olarak ihtiyaç olması veya İdarenin gerekli görmesi ve yazılı olarak talep etmesi durumunda yüklenici tarafından derhal arttırılacaktır.

3. İdarenin talebi doğrultusunda tabloda yer alan Kar Mücadelesi pozları içinde tanımlı makine ve ekipmanın çalışma takvimi ile sayıları mevsim koşullarına göre değişebilir, arttırılabilir veya azaltılabilir. Böyle bir durumun oluşması halinde yüklenici firmaya yazılı bildirim de bulunularak gerekiyorsa makul bir hazırlık süresi de verilir.

4. Uzun tulde yama çalışmaları yapılırken Asfalt Kazıma Makinesi İdare tarafından temin edilecektir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin 6.3’ üncü maddesinde “Kendi Malı Makine Parkı Listesi”

…

düzenlemesi yer almaktadır.

Yaklaşık maliyet hesabı incelendiğinde, işin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan kısmına konu KGM/Bakım poz numaralı iş kalemi analizinde, bu kısım bakımından Özel Teknik Şartname’de istenilen “kamyon” girdisi içeren iş kalemlerine yer verildiği (örn. KGM/70.030) anlaşılmıştır. 

Lastik tekerlekli yükleyici ve kazıyıcılı yükleyici makineleri, Özel Teknik Şartname’de hem anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan hem de birim fiyat teklif alınan kısım için istenmektedir. Özel Teknik Şartname’de anahtar teslimi götürü bedel kısım için istenen yükleyicinin, anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan kısma dahil analizlerde yer almadığı görülmekle birlikte, işin birim fiyat teklif alınan kısımlarına ait analizlerde söz konusu girdiye yer verildiği (örn. KGM/YÜKÇAL, KGM/YÜKTEM), dolayısıyla lastik tekerlekli yükleyici ve kazıyıcılı yükleyicinin makine ekipman olarak yüklenici bünyesinde bulundurulmasının her halükarda bir zorunluluk olduğu anlaşılmaktadır.

Yaklaşık maliyet hesabında, Özel Teknik Şartname’nin yukarıda aktarılan düzenlemeleriyle kamyon için 2010, kamyonet için asgari 2014 model olması istenilen CTP ekibi ve trafik ekibi araçları, yol bakım ekibi araçları ve ön süpürgeli acil durum ekip aracına karşılık gelen “kamyon” girdisi için 2013 model 6 adet kamyonun kasko değerleri ortalaması alınarak rayiç fiyatın belirlendiği görülmektedir.

 Öte yandan, Özel Teknik Şartname’de sözleşme kapsamında yükleniciden istenilen araç ve personel sayıları belirlenmiş olmakla beraber, yaklaşık maliyet hesaplanırken ihale konusu işin yapım işi olması nedeniyle söz konusu araç ve personel maliyetlerinin ayrıca hesaplanması yerine ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerinin tespit edildiği ve bu iş kalemleri analizlerindeki araç ve işçilik girdileri üzerinden söz konusu maliyetlerin hesaba katılmış olduğu anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen hususlar çerçevesinde; işin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan kısmına ilişkin yaklaşık maliyet hesaplanırken CTP ekibi ve trafik ekibi araçları, yol bakım ekibi araçları ve ön süpürgeli acil durum ekip aracına karşılık gelen “kamyon” girdisinin hesaba katıldığı; kamyon girdi fiyatı belirlenirken kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış rayiç fiyatlarından değil bahse konu araçların kasko değerlerinden faydalanıldığı, idarece Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 17’nci maddesi uyarınca işin teknik ayrıntıları ve şartları Özel Teknik Şartname’de belirlenerek sözleşme kapsamında talep edilen araç ve personel nitelik ve sayılarının düzenlendiği; bununla birlikte ihale konusu işin niteliği gereği, yaklaşık maliyet oluşturulurken Yönetmelik’in 10’uncu maddesi çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyat analizlerinin kullanıldığı ve söz konusu analizlerin istenilen araç ve personele ilişkin girdileri içerisinde barındırdığı; yaklaşık maliyetin yukarıda yer verilen tanımı gereği bir bedel öngörüsü yapılabilmesi amacıyla analizlerde “1 birim” işin yapılması için hesaba katılan işçilik ve araç girdi miktarlarının, işin teknik şartnamesinde sözleşmenin uygulanması aşamasına yönelik olarak yer verilen ve öngörüye dayalı olmaksızın kesinlik arz eden sayılarla kıyaslanmasının uygun olmadığı; netice itibarıyla Özel Teknik Şartname’nin de yaklaşık maliyetin de mevzuat çerçevesinde hazırlanmış olduğu; bu nedenlerle iddianın yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Kaldı ki, araç ve personel maliyetlerinin yaklaşık maliyete eksik şekilde yansıtıldığı iddiasındaki başvuru sahibinin işin anahtar teslimi götürü bedel teklif alınan kısmına ilişkin teklif fiyatının 23.744.400,00 TL olduğu, söz konusu kısmın yaklaşık maliyetinin ise 34.514.704,00 TL olduğu göz önüne alındığında, başvuru sahibince yaklaşık maliyetin eksik hesaplandığına yönelik iddialarda bulunulmasının tutarlı olmadığı belirtilmelidir.

…

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.