Araç Kiralanması İhalesi – Bir İş Kaleminde İş Artışı Yapılırken Diğer İş Kalemlerinde İse Azalışa Gidilmesi

Araç Kiralanması İhalesi – Bir İş Kaleminde İş Artışı Yapılırken Diğer İş Kalemlerinde İse Azalışa Gidilmesi

Karar No              : 2020/MK-167

BAŞVURUYA KONU İHALE:

2019/486170 İhale Kayıt Numaralı “Karayolları 2 Bölge Müdürlüğü Sınırları Dahilinde Makine Ve İkmal Başmühendisliği, Tesisler Bakım Başmühendisliği Ve İşletmeler Başmühendisliği Emrinde, Yakıt Hariç Şoförlü Taşıt Kiralanması İşi” İhalesi

KURUM TARAFINDAN YAPILAN İNCELEME:

KARAR:

Karayolları 2. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan 2019/486170 ihale kayıt numaralı “Karayolları 2 Bölge Müdürlüğü Sınırları Dahilinde Makine ve İkmal Başmühendisliği, Tesisler Bakım Başmühendisliği ve İşletmeler Başmühendisliği Emrinde, Yakıt Hariç Şoförlü Taşıt Kiralanması İşi” ihalesine ilişkin olarak Özkaya İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 08.01.2020 tarihli ve 2020/UH.II-61 sayılı karar ile “4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine” karar verilmiştir.

Davacı Tuğra Taşımacılık İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, Ankara 12. İdare Mahkemesinin 11.06.2020 tarihli E:2020/363, K:2020/793 sayılı kararında “…Dava dosyasının incelenmesinden; Davacı şirket tarafından, Karayolları 2. Bölge Müdürlüğünce 04/11/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “Karayolları 2.Bölge Müdürlüğü Sınırları Dahilinde Makine ve İkmal Başmühendisliği Tesisler Bakım Başmühendisliği İşletmeler Başmüfettişliği Emrinde Yakıt Hariç Şoförlü Taşıt kiralama İşi” ihalesine ilişkin olarak, dava dışı Özkaya İç ve Dış Ticaret Limited Şirketinin yaptığı itirazen şikayet başvurusunun kabul edilerek düzeltici işlem belirlenmesine ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun 08/01/2020 tarih ve 2020/UH.II-61 sayılı kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta; 04.11.2019 tarihinde yapılan kısmi teklife açık bahse konu ihalede, EKAP üzerinden 13 adet ihale dokümanı indirildiği, 4 istekli tarafından teklif verildiği, kısmi teklife açık ve toplam 3 kısımdan oluşan bahse konu ihalenin 2’nci kısmında 3 istekli tarafından teklif verildiği, idarece hesaplanan aşırı düşük sınır değerinin 1.938.328,56 TL olduğu ve söz konusu sınır değerin altında teklif sunulmadığı, dava dışı başvuru sahibi Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin, “13 / ÖZEL – Tes. ve Bakım Başmüh. Pikap (Bir Sürücülü) (8 Adet x 12 Ay = 96 Ay)” iş kalemi için teklif edilen 7.419,00 TL’lik teklifinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın (2019) Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sine (1.910,92 TL), şoför giderleri için brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının (4.889,10 TL) ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı (6.800,02 TL) aşması nedeniyle, Özaltın Ltd. Şti.nin teklifinin “10 / ÖZEL – Tes. ve Bakım Başmüh. Panel, (10 Adet x 12 Ay = 120 Ay)” iş kalemi için teklif edilen 7.200,00 TL’lik teklifinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın (2019) Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sine (2.155,60 TL), şoför giderleri için brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının (4.889,10 TL) ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı (7.044,70 TL) aşması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldıkları, ihalenin 2’nci kısmının davacı Tuğra Taşımacılık İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, İtirazen şikâyete konu 3’üncü kısmında 4 istekli tarafından teklif verildiği, idarece hesaplanan aşırı düşük sınır değerinin 1.669.104,36 TL olduğu ve söz konusu sınır değerin altında teklif sunulmadığı, Öz-Kaplanlar Ltd. Şti.nin teklifinin, teklif dosyası kapsamında araçlara ait marka, model, model yılı ve adet bilgilerini gösteren listeyi sunmadığından, ihale konusu işe ait birim fiyat teklif mektubunda teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirini tutmadığından ve geçici teminat mektubu fotokopi olarak sunulduğundan geçersiz teklif olarak belirlendiği, dava dışı başvuru sahibi Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin, “13 / ÖZEL – İşletmeler Başmüh. Pikap (Bir Sürücülü) (4 Adet x 12 Ay = 48 Ay )” iş kalemi için teklif edilen 7.419,00 TL’lik teklifinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın (2019) Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sine (1.910,92 TL), şoför giderleri için brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının (4.889,10 TL) ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı (6.800,02 TL) aşması nedeniyle, Özaltın Ltd. Şti.nin “10 / ÖZEL – İşletmeler Başmüh. Panel ( 5 Adet x 12 Ay = 60 Ay)” iş kalemi için teklif edilen 7.200,00 TL’lik teklifinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın (2019) Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sine (2.155,60 TL), şoför giderleri için brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının (4.889,10 TL) ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı (7.044,70 TL) aşması nedeniyle ve “10A / ÖZEL – İşletmeler Başmüh. Panel (Turuncu Giydirilmiş) ( 3 Adet x 12 Ay = 36 Ay)” iş kalemi için teklif edilen 7.300,00 TL’lik teklifinin Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın (2019) Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigorta değerinin %2’sine (2.155,60 TL), şoför giderleri için brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının (4.889,10 TL) ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı (7.044,70 TL) aşması nedeniyle değerlendirme dışı bırakıldıkları, ihalenin 3’üncü kısmının davacı Tuğra Taşımacılık İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakılması üzerine 2’nci ve 3’üncü kısımlarının dava dışı Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. tarafından itirazen şikâyete konu edildiği, İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,” itirazen şikâyetlerinin konusunun kısmi teklifin kalem bazında değil, kısım toplamı bazında değerlendirilmesi gerektiği, İdari Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinden söz konusu hususun anlaşıldığı, Bakanlar Kurulu Kararına göre 2’nci kısım ve 3’üncü kısım için teklif edilebilecek en yüksek toplam teklif tutarlarının sırasıyla 2.189.100,92 TL ve 1.914.146,64 TL olduğu, kendilerinin teklif bedellerinin sırasıyla 2.129.016,00 TL ve 1.809.876,00 TL olduğu, Mevzuata göre, teklif bedellerinin, 2’nci ve 3’üncü kısımlar için aylık ve yıllık toplam teklif bazında sürücüsüyle birlikte verebilecekleri %50 artırımlı asgari işçilik bedelinin ve araç Ocak ayı motorlu kara taşıtları kasko değerinin %2’sinin toplam değerinin altında kaldığı,” şeklindeki iddiaların davalı idarece incelenmesi neticesinde; “İdari Şartname’nin yukarıda yer verilen 25’inci maddesinde taşıtın aylık kiralama bedeli hesaplanırken (her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağının düzenlendiği, ayrıca Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrası gereğince, taşıt kiralama hizmet alımlarında aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin %2’sini aşmaması gerektiği hususunun, teklif edilen her bir aracın teklif bedeli üzerinden değil, teklif edilen ve söz konusu sınırlamaya tabi olan araçların tamamının aylık kiralama bedelleri toplamının, teklif edilen araçların kasko değerleri toplamının %2’sini aşmaması gerektiği şeklinde değerlendirilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. (..) Ayrıca, Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kararı’nın 6’ncı maddesinin üçüncü fıkrasında “İkinci fıkranın (a) bendinde belirlenen oranı, idareler ve taşıt cinsleri itibarıyla %20’ye kadar arttırmaya ve eksiltmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.” hükmüne yer verilmiş olup, “kasko sigortası değerinin %2’si” oranını idareler ve taşıt cinsleri itibarıyla %20’ye kadar artırmaya ve eksiltmeye Maliye Bakanlığı’nın yetkili olduğu, ihaleyi yapan idarenin bu konuda yetkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Başvuru sahibi Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. tarafından sunulan araç listeleri ve araçları kullanacak şoför sayıları dikkate alınarak kısım toplamı bazında yapılan hesaplamalar sonucunda, Söz konusu istekli tarafından teklif kapsamında sunulan araç listesinde yer alan araçların kasko değerlerinin %2’sinin, 2019 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin % 2’sini aşmadığı, Ayrıca, anılan ihalenin 2’nci kısmında teklif edilen toplam bedelin (taşıt ve şoför maliyetleri dahil) (2.129.016,00 TL) aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin %2’si ile yürürlükteki brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanan toplam tutarının (2.278.991,52 TL) altında olduğu, 3’üncü kısmında da, teklif edilen toplam bedelin (1.809.876,00 TL) aylık kiralama bedelinin kasko sigorta değerinin %2’si ile yürürlükteki brüt asgari ücretin %50 artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanan toplam tutarının (1.983.494,16 TL) altında olduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibi isteklinin teklif bedelinin Bakanlar Kurulu Kararı’nda yer alan hükümlerin sağlanması bakımından yeterli olduğu anlaşılmıştır. Sonuç olarak, başvuru sahibi Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin kısmi teklife açık bahse konu ihalenin 2’nci ve 3’üncü kısımlarında değerlendirme dışı bırakılması işleminin yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur. Ayrıca, başvuru sahibinin, sözleşme bedelinin kısmi teklif olup olmaması ayrımına gidilmeksizin toplam sözleşme bedelinin %20 artırılmasının kamu zararına yol açmayacağı yönündeki iddiası incelendiğinde, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde iş artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması, idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması durumunda birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen hizmet alımı sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin %20’sine kadar yapılabileceği hüküm altına alınmıştır. İş artışı yapılması hususunun sözleşmenin uygulanması aşamasına ilişkin olduğu ve uygulanabilmesinin söz konusu kriterlere bağlı olduğu görüldüğünden, ihale sürecinde iş artışı yapılıp yapılmayacağına ilişkin olarak bu aşamada herhangi bir değerlendirme yapılmasının yerinde olmayacağı anlaşılmıştır.(..) belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, ihalenin itirazen şikâyete konu 2’nci ve 3’üncü kısımlarında başvuru sahibi Özkaya İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” denilmek suretiyle dava konusu işlem tesis edilmiş ise de, dava dosyasında yer alan bilgi ve belgeler ile yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte incelenmesinden; 02.10.2014 tarih ve 29137 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2014/6814 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda “Madde 1: 17.03.2006 tarih ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine ilişkin Esas ve Usullerin birinci fıkrasının (ç; bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

ç) Taşıtlar yakıt hariç, şoförlü veya şoförsüz olarak edinilebilecektir.”

Madde 2: Aynı Esas ve Usullerin 6 ncı maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.“(2) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ile TBMM Genel Sekreterliği hariç) hizmetleri için ihtiyaç duyulan binek, station-wagon, arazi binek, kaptı kaçtı, panel ve pick-up tipi taşıtların hizmet alımı yöntemiyle ediniminde;

a) Şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır.

b) Şoför giderleri dahil yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedeli, (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacaktır. . . . ” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri, Bakanlar Kurulu Kararı ve ihale dokümanı düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde, idareler tarafından Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkındaki Karar’ın (a) bendi uyarınca şoför giderleri hariç yapılan taşıt kiralamalarında aylık kiralama bedelinin taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak motorlu kara taşıtları kasko değer listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacağı, şoför giderleri dâhil yapılan taşıt kiralamalarında ise aylık kiralama bedelinin anılan Karar’ın (a) bendine göre tespit edilecek tutara yürürlükteki brüt asgari ücretin yüzde elli artırımlı tutarının ilave edilmesi suretiyle hesaplanacak tutarı aşmayacağı, bahse konu ihalede şoför giderleri dahil kiralanacak araçlara ilişkin maliyet hesabında aracın kasko sigortası değerinin %2’sine ihale dokümanında yapılan düzenleme gereğince brüt asgari ücretin %50 fazlası sözleşme ve genel giderler dahil işçilik maliyetinin şoför maliyetinin eklenmesi gerektiği, söz konusu hesabın bütün araçlar için ayrı ayrı yapıldıktan sonra toplanarak azami teklif edilmesi gereken tutarın tespit edilmesi gerektiği, isteklilerin tekliflerinin bu azami tutarı aşamayacağı anlaşılmış olup, yani anılan Bakanlar Kurulu kararında belirtildiği üzere; şoför giderleri dahil taşıt kiralama ihalelerinde aylık kiralama bedelinin, taşıtın kasko değerinin %2’sine şoför için geçerli brüt ücretin %50 artırımlı tutarının ilave edilmesiyle hesaplanan tutarın aşılmayacağı hüküm altına alındığı, dava dışı şirketin şikayete konu ihale birim fiyat teklif usulü ile kısmi olarak (üç kısım) çıkılmış olup ihale dokümanında yer alan birim fiyat cetveli incelendiğinde, araç tipleri ve sürücü sayıları dikkate alınarak birim fiyat cetvelinde ayrı ayrı satırların açıldığı, dolayısıyla her bir satırın ayrı birer iş kalemi olarak kabul edildiği, Bakanlar Kurulu kararında; ”aylık kiralama bedeli” ifadesi dikkate alınarak dava konusu kurul kararında tüm araçların toplam değeri üzerinden %2 sınırlamasının aşılmadığı yönünde değerlendirme yapılmış ise de, söz konusu Bakanlar Kurulu Kararında “taşıtların” şeklinde çoğul ifade kullanılmadığı, “taşıtın…yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşmayacaktır…” şeklinde ifade edildiği dikkate alındığında, teklif edilen araçların ayrı ayrı kasko değerinin %2’sini aşmayacak şekilde teklif verilmesi gerektiği, yani tekliflerin değerlendirme aşamasında da taşıtların her biri için ayrı ayrı hesaplanması gerektiği açık olup, ihale konusu işin birim fiyatlı bir iş olması nedeniyle uygulama aşamasında idarenin ihtiyacına ve işin gereğine göre herhangi bir iş kaleminde artışa, diğer bir iş kaleminde ise eksilmeye gitmenin mümkün olabileceği, bu durumun ihale sürecinde ve tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bilinmesinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda; tekliflerin değerlendirme aşamasında her biri için ayrı ayrı taşıtın kasko değerinin %2’sine şoför için geçerli brüt ücretin %50 artırımlı tutarının ilave edilerek hesaplanması gerektiği anlaşılmış olup, 2. ve 3. kısımlar için teklif veren ve kısmi teklifin kalem bazında değil kısım toplamı bazında değerlendirilmesi istemiyle itirazen şikayet başvurusunda bulunan dava dışı Özkaya İç ve Dış Ticaret Limited Şirketinin iş kalemi bazında %2 + %50 sınırını aşması yani her bi taşıtın ayrı ayrı kasko değerinin %2 + şoför için geçerli brüt ücretin %50 artırımlı tutarın aşması nedeniyle değerlendirme dışı bırakılmasının yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri, idari şartname ve 02.10.2014 tarih ve 29137 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2014/6814 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararına uygun olduğunun kabulü ile bir iş kaleminde iş artışı yapılması diğer iş kalemlerinde ise azalışa gidilmesi halinde anılan Bakanlar Kurulu Kararına aykırı bir durumun oluşabileceği ve kamu zararına neden olabileceği sonucuna varılarak aksi yönde tesis edilen dava konusu kurul kararında hukuka ve mevzuat uyarlık bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle; dava konusu işlemin iptaline” karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1- Kamu İhale Kurulunun 08.01.2020 tarihli ve 2020/UH.II-61 sayılı kararının iptaline,

2- Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.